Hmeiseihpa ta Khazohpa Achhyh su!

Hmeiseihpa ta Khazohpa Achhyhsu!
Rev. Vazilai

Biehrai Rei awpa
Isai. 56 :7: Ei paw o cha thlahchhana o a cha
Zhn.4:24: Khazohpa cha hmeiseihpa ta achhyh awpa
Mt. 21:12: Ei paw o he nama papua-palei’pa chavei

Biehmiapa

Keimo Khazohpa eima chhyhna he keimo palohtlana ma eima tlua, Khazohpa khohpa ma eima tao? Khazohpa he â Bei tlai ma? Kheita eima pielyu? He hiahrina achhy thei vama tahpa pachâna ta Khazohpa eima hnia awpa a cha aw.

Awnanopa ngiapâtuhpa ta taochengei awpazy:

KI Cober ta a reihpa cha Awnanopa (ngiapâtuhpa) ta he zy he atao cheingei awpa achâ a tahpa hawhta MEC Awnanopa ta he zy he tao lymâ ta tao chanei awpa atei lymâ hra.

  1. Achhyna = Worship (Leitourgia) = Khazohpa Reithaina
  2. Thatihpha Chhopakawna= Proclamation (Kerygma) Mission
  3. Pachuna = Teaching (Didache) = Mohohna, Khasiana
  4. Akaona= Fellowship (Koinonia) = Apokhana palohphao
  5. Khazohpa Thatih Phuana= Witness (Marturia) = Hro ta hnei
  6. Chakaona= Service (Diakonia) = taohriana, hmotaona zy he a cha.

He zydua he asiekaopa ta nata thatlo kawpa ta eima tao khai awpa chata chazy hry tawhta Achhyhna kyh he eima pachâ awpa a cha aw.

Achhyhna tahpa yzie

  • Achhyhna: Hebrai reihta “shachah”tah eihta a yzie cha “Ahmia liata a boh (Pua. 34:8)” tahna a cha. Abohpa ta pachonosapa he achhyhna cha a vaw châ. Chavata achhyhna tahpa cha Khazohpa pachonosa ta reithai palyupali awpa.
  • Krika reih liata “latreuo= Leitourgia” tahpa chata ayzie cha “Khazohpa chata zawpi hmaokha ta raihria chakao” tahna yzie ahnei.
  • Proskuneo= “chyhsâ pakha kha ku he abohpa ta pahnâ” tahna a cha.
  • Chavata achhyhna tahpa cha achhyh tlâhpa Khazohpa he pachonosa, ahmia liata aboh ta, reithai palyupali chyu tahna a cha.

Achhyna liata eima taotyhpa zy

  • Hlasana: Khazohpa reithaina he hla ta pachonosapa chata Pakha, Zawpi, hpz ta
  • Thlahchhana: Khazohpa nata akaona, bie achhohna chata nathlie hra awpa: Vaituhpa thlahchha phazie (Eimapaw Varah liatahpa eima pazaopa thloh zie/ phazie)
  • Khazohpa Biephuahna: Sermon reipa he chyhsa kyh cha leipa ta ngiapâtuhpa tha apatlona a cha aw
  • Piena: Suhraw sukha (KTV), Bieparisoh, Beipa lia Thaphana soh (BTS)
  • Sacraments: Beipa Tlakhai nata Batina hpz a y holo he zydua he hmeiseih ta yzie a hnei awpa ta Zawhana ta mia a pachu.
  • He zydua eima tao tita, eima pielyupa he ta Khazohpa pachonosa awpa a byuh. He zydua he Khazohpa eima chhyhna liata a peimawh khaipa chata apeimawh chaipa y vei. A peimawh chaipa sai ama cha.

Keima pokha tala Khazohpa lata hneipa soh thyuna ta ei chhyhna he ei paloh liata Khazohpa ei hnia chaina daitih ta ei pachâ tyh. Eima Awnanopa ta ataopa Soh hl achy ta “Khazohpa byhna pietuhpa” hla eima sapa pha zie nata thloh zie he ei paloh nah ria kaw. Soh eima thyupa chhao he a thieh viapa nata a pha viapa lata pangai lymâ su! Taka a thieh via keimo pocket liata a paso pita achyh viapa Khazohpa eima pie tyh khiatala a pathlai su!

Biehrai liata Khazohpa ama chhyhna thohkha zy

  • Kaina nata Abela ta hmopiena ta Khazohpa ama chhyh ( At. 4:2-5) : Pastor Paul D Aita ta cha “soh khie eihta, thyuna byh liata abohpa ta soh ei thyuna daitih kha Khazohpa ei chhyhna, aki ei tlôna datih a cha” a tah. Soh thao pita Khazohpa byhna pietuhpa sa pi ta soh eima vaw hla no ta ei palo cha zie he .. arohnah tuh haw ei tah.
  • Naw-ah ta Khazohpa atheina a hla tita su pathaihpa dei ahmâ tyh (At. 8:20)
  • Abraham ta Khazohpa achhyna su taota â chhyh (At. 13:18)
  • Zawba ta a sawzy chata achhyhna su taopa chyu ta my mai kaw ta Khazohpa ama chhy tyh (Zb.1:5)
  • Mawsi nata Miria ta Khazohpa reithaipa ta hla ta ama chhyh (Pua. 15:1-21)
  • Solomon ta Khazohpa achhyhna nawpa Temple achhyhna o a tao: Su pathaihpa nata maisah zy atao (I Ab. 6:17-22
  • Hrosaohpa zy ta Khazohpa achhyhna cha noto hro liata siana, adona nata azaona a hneipa ta khacha mia ama pachu.
  • Zawhana ta hmeiseihpa nata tlokhu ta achhyh awpa ta mia chhoh (Zh. 4:24)
  • Pawla ta eima popa zydua theina hropa ta ahla awpa mia chhoh (R. 12:1-2)
  • Zami ta hmotaona ta achhyh awpa mia khoh khei

Zawhna ta hmeiseihpa ta achhyh awpa liata mia apachupazy

Zawhna ta Hmeiseihpa ta achhyh awpa liata mia apachupazy hry ta sâthoh ei vaw palasa aw. Cha zy cha: 1. Thlahpa ta achhyhna; 2. Hmeiseihna; 3. Thlahchhana zy a cha.

  1. Thlapa ta achhyhna: Khazohpa cha Thlahpa a châ a tah. Thlahpa cha hmothaipa cha vei. Paloru ta hmotheipa chata paloru tlai ta ahnia awpa a cha zie he mia a chhoh. Chyhsapa he thlahpa, palorupa (soul), popa ta taopa eima cha. Paloru liata tlokhuna nata hmeiseihna he â hnawpa a cha. Paloru liata Khazohpa su piena he a cha. Paloru liata dawkha chhôh he Khazohpa he su eima pie thei ma? Chyhsapa ma, zawpi ma? Khapa ma eima paloru liata su a la haw tahpa pachâ awpa a byuh. Hmotheileipa he hmotheipa hla ta pachonosa via awpa
  2. Hmeiseihna

Eima Palorupa liata hmeiseihna he Khazohpa ta â hnawpa a cha. Hmeisehna cha khapa e tahpa eima pachâ tita atamy ta bie y zie liata la eima mo khiatala “Hmeiseihna” tahpa  he cha: Yzie hneipa ta    apielyuna, Pahlaopahli leina, thlahchhana  tahpa yzie ahnei.

  • Yzie hneipa ta apielyuna (Discipline= logic) imagination cha vei. Khazohpa hmia kô liata yzie hneipa ta a pielyu/ bie rei hlasa, thlahchhah, hmopie tah awpa
  • Pahlaopahli leina: (IAbiezy 16:32 Samari khih achhyhna o liata Baal achhyh eih ta a tah. Samari khih he Israel bei Omri (Jeroboam samo) ta padua ta asaw Ahaba â vaw bei tawhta cha Baal ama vaw chhyhpa vata ama chhyhna he apahlaopahli haw. Samari chanô nata Zisu ama tyh tite Zisu ta arei hnao hra. Ama palorupa liata Khazohpa su hnei khao vei tahna a cha.
  1. Thlachhana

Thlahchhana su: Mt. 21: liata Zisu ta ei paw o he thlahchhana o a cha a tah. Pivaw zuana, soh paliena zydua apahlei. Khazohpa eima chhyhna liata so paliena cha: Keimo khohpa taona, eima paloh pahana tluana, chyhsa khohpa hmiapasa, mopathana (popularity) tlua, (entertainment taona hawpa a cha thei aw.)  Eima chhyhna liata eima taopa zydua he hmeiseih: yzie hneisala, Palorupa liata apahlaopahli leipa ta Khazohpa su piepa cha sala, Khazohpa he achôno chaipa ta tao ta Anoh nata Bierei khoh ta Khazohpa anaoh awpa a cha.

Achhyhna liata su pipa eima hmâna dah

Eima chhyhna liata achono chai awpa cha Khazohpa: Zisu Krista châ awhta achono chaipa eima hniana su ta hmâna anano holo: Khazohpa eima chhyhna liata su pipa eima hmâna dah zy cha:

  1. Altar centre : Su Pathaihpa ( Liturgical Worship) Châ roh chiehpa ta achhyhpa zy (e.g Roman Catholic, Anglican zy ta amah ma via chai
  2. Pulpit centre: Maisah (Order hawhta nata yzie hnei viapa ta hmapa chata eima Pulpit he eima za awpa a byuh. Order eima hmapa pasipakao awpa chhao eima peimawh.
  3. Pew Centre: Dawkah (Charei pakhyna style) Khapa hmâh byuh vei tahpa ki zy a y holo.

Keimo cha Pulpit centre ahmâpa eima châpa vata he su eima pachonosana he Khazohpa eima pachonosana a cha.

Eima chu awpa zy cha:

Khazohpa eima chhyhna liata eima chu awpa liata tao awpa nata tao lei awpa a y aw. He tao awpa nata tao lei awpa eima taona heta eima chhyhna hmeiseihna a palasa aw.

  • Eima chhyhna pasipakao awpa: Biehrai Hlabu achei khai’pa
  • Zisu he Beichaipa ta su pie awpa
  • Mobile he hmâ zie thai awpa
  • Apakhyna daihtih liata pua heih angia hei tahpa a chado awpa
  • Apakhyhna liata yzie hnei kawpa ta y, bierei hlasa awpa
  • Apakhyna liata Khazohpa he za awpa nata pachonosa awpa châta cha tawhta pathaopa ta Nohto hro la aloh papua awpa.
  • Chyhsa paloh pahana tlua lei awpa
  • Khazohpa zah achhihna a chadai awpa
  • Eima taopa zydua he Khazohpa rohnahna a cha awpa nahta
  • Ahropa nama paloru liata tao awpa nata tao lei awpa Thlahpa Pathaihpa ta tahma a cha chhohpa zydua kha pahro lymâ su!

Biepachhana

Khazohpa he su to liata eima chhyh theipa vata Achhyhna o he tlo byuh vei eima tah awma? Chabao va! Khazohpa he achhyhna o tlo leipa ta achhyh thai hla baona, achhyhna o tlo byuh vei tahpa he hnatlana apha leipa ngipâna nata achhyhna a cha. Eima chhyhna he eima achhyhna o tawhta pathao awpa a cha. Hmaokha ta Zawpi eima Khazohpa chata raihriana a cha hra. Khazohpa eima chhyhna liata â peimawh chaipa y leipa ta â peimawh khaipa a cha. Eima pielyu nata palophao, eima hro zie heta Khazohpa achhyh sala, Khazohpa he pachonosa mawh sy!

 

Post a comment